Sorularla Otomatik Katılım
Otomatik katılım uygulaması nedir?
Otomatik katılım, çalışanların emeklilik dönemlerinde ihtiyaç duyacakları birikime destek olmak amacıyla geliştirildi ve 01.01.2017 tarihinden itibaren uygulanmaya başlandı. Yeni işe başlayan bir çalışan otomatik olarak Bireysel Emeklilik Sistemi’ne dâhil edilir. Katkılar ise çalışanın maaşından kesilerek ödenir.
Otomatik katılıma kimler dâhil edilir?
Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) kayıtlı, (SGK Emekliliği kapsamında) bir iş yerinde çalışan ve 45 yaşını doldurmamış, özel sektör ve kamu çalışanları dâhil edilir.
Otomatik katılım kapsamında maaşımdan yapılacak kesinti tutarı ne kadar?
En az SGK primine esas matrahınızın %3’ü kadar, ama %3’ünden az olmamak kaydıyla istendiği kadar otomatik katılım katkısı ödeyebilirsiniz. Ancak otomatik katılım katkıları karşılığında alınacak devlet katkıları için limit vardır.
Otomatik katılımda katkı paylarım nasıl ve ne zaman yatırılacak?
Çalıştığınız işyeri, maaş ödemesi olarak belirlediği günden sonraki ilk iş günü, maaşınızdan Otomatik Katılım katkı payı olarak kestiği tutarı emeklilik şirketine yatırmak zorundadır. İşyerinizin otomatik katılım katkı payınızı geciktirme hakkı bulunmamaktadır.
Mevcutta bireysel emeklilik sözleşmem var. Bu sözleşmem ne olacak?
Mevcut BES’iniz Otomatik Katılım ile kurulan emeklilik sözleşmelerinden etkilenmez ve haklarınız aynı şekilde devam eder. Otomatik katılım sözleşmeniz olsa bile, mevcut emeklilik sözleşmelerinizde tasarruf etmeye devam etmeniz lehinize olacaktır. Böylece hem BES’ten emeklilik hakkı için kazandığınız süreyi hem de devlet katkısını kaybetmemiş olursunuz.
Otomatik katılımdan dilediğim zaman çıkabilir miyim?
Evet. Dilerseniz ilk iki ay içerisinde cayma hakkınızı kullanarak Otomatik Katılım sözleşmenizden cayabilirsiniz. Cayma hakkınızı kullanmanız durumunda ödediğiniz katkı payları kayıpsız olarak iade edilir. Ancak bu hak sadece cayma süresi içinde geçerlidir. İlk iki aydan sonra da istediğiniz zaman çıkabilirsiniz,
Otomatik katılımda devlet katkısı olacak mı?
Evet, üç tür devlet katkısı olacaktır;
a) Maaşınızdan emeklilik hesabınıza yatırılan katkı paylarınıza karşılık alacağınız %25 devlet katkısı, (Örn: Maaşınızdan emeklilik hesabınıza her ay 100 TL yatırıldığında, devlet de her ay hesabınıza 25 TL yatırmayı taahhüt eder.*)
b) İlk iki ay içinde caymamanız durumunda, bir defaya mahsus 1000 TL ilave devlet katkısı,
c) Emeklilik hakkınızı elde ettikten sonra birikimlerinizi en az 10 yıl süreli yıllık gelir sigortasına** yatırmanız halinde birikiminizin %5’i kadar daha ek devlet katkısı,
*Mevcut devlet katkısı için tavan limitleri bulunmaktadır.
**Emeklilik hakkı elde ettiğinizde tasarruflarınızı değerlendirmeniz için size sunulacak seçeneklerden birisidir.
Otomatik katılımdan çıktığımda devlet katkısını alabiliyor muyum?
Diğer BES uygulamasıyla aynı şekilde, özel emeklilik sisteminde bulunduğunuz sürelere göre devlet katkısı hak ediş oranları değişir.
Sistemden;
• 3 yıldan önce ayrılmanız halinde devlet katkısı alamazsınız.
• 3 ile 6 yıl arasında ayrılmanız halinde devlet katkısının %15'i,
• 6 ile 10 yıl arasında ayrılmanız halinde devlet katkısının %35'i,
• 10 yıl ve sonrasında ayrılmanız halinde (emeklilik hariç) devlet katkısının %60'ı,
• Emeklilikte (10 yıl sistemde kalıp 56 yaşınızı tamamlanmanız halinde), vefatta veya maluliyet nedeniyle ayrılmanız halinde devlet katkısının %100’ü ödenmektedir.
Otomatik katılımda ödemeleri durdurabilir miyim?
Evet. Dilerseniz otomatik katılım katkılarınızı ödemeyi durdurabilirsiniz.
İşverenim de otomatik katılımda benim için katkı yapacak mı?
Hayır. Şu aşamada sadece çalışanlar katkı payı ödeyecektir. (Mevcut durumda, işverenlerin ödeme yaptığı sözleşmeler İşveren Grup Emeklilik Sözleşmeleridir.)
Otomatik katılım için istediğim emeklilik şirketini seçebilir miyim?
Hayır. Otomatik katılımda emeklilik şirketini işvereniniz seçecektir.
İşverenim, Otomatik katılım katkılarımı emeklilik hesabıma aktarmazsa ne olacak?
Kanun, işvereninize, başta para cezası olmak üzere birçok yaptırım getirmektedir. Maaşınızdan kesilen otomatik katılım katkıları geç yatırılıp gelir kaybına neden olunursa işvereniniz sorumlu tutulacaktır.
Otomatik katılım sözleşmemi diğer sözleşmelerim ile birleştirebilir miyim?
Hayır, otomatik katılım sözleşmeleri ile diğer sözleşmeler birleştirilememektedir.
Birleştirme yapamıyorum. Peki, birikimlerimi birinden diğerine transfer edebilir miyim?
Hayır, birikimler bir sözleşmeden diğerine kısmen veya tamamen aktarılamamaktadır.
Otomatik katılımda giriş aidatı kesintisi var mı?
Hayır, giriş aidatı kesintisi yoktur. (Peşin, ertelenmiş, taksitli ne tür olursa olsun giriş aidatı alınmayacak)
Otomatik katılım katkıları üzerinden yönetim gider kesintisi alınacak mı?
Hayır, yönetim gider kesintisi yoktur.
Ara verme yönetim gider kesintisi alınacak mı?
Hayır, ara verme yönetim gider kesintisi de yoktur.
Hiçbir kesinti yok mu bu durumda?
Sadece birikimlerinizin yatırıma yönlendirildiği fonlardan fon kesintisi yapılacaktır. Fon kesinti oranları ise en fazla yıllık %0,85 olabilecektir.
Fon demişken, otomatik katılım kapsamında yatırdığım katkı payları nerede değerlenecek?
Otomatik katılım kapsamında yatırdığınız katkılarınız, emeklilik yatırım fonlarında değerlendirilecektir. İki aylık cayma süresi boyunca tercihinize göre faizli veya faizsiz başlangıç fonunda yatırıma yönlendirilir. Cayma süresi sonunda herhangi bir fon tercihinizin olmaması durumunda takip eden on ay boyunca da ilgili başlangıç fonunda yatırıma devam edilir. Bir yılın sonunda herhangi bir fon tercihinde bulunmamanız halinde ise de tercihinize bağlı olarak faizli veya faizsiz standart fonda yatırımlarınız değerlendirilir.
İşyerimi değiştirirsem ne olacak?
Geçtiğiniz işyerinde otomatik katılım uygulanıyor ise önceki işyerinde kazandığınız birikim, emeklilik süresi gibi haklar yeni işyerinize aktarılacaktır.
Yeni işyerinizde otomatik katılım yoksa dilerseniz önceki işyerinizde devam edebileceksiniz, ancak bu durumda katkı paylarınızı kendiniz yatırmak durumundasınız, yahut otomatik katılım sözleşmenizi sonlandırabileceksiniz.
Otomatik katılımda emeklilik koşulları nedir?
Mevcut bireysel emeklilikteki şartlar ile aynı ve sistemde 10 yıl kalmak ve 56 yaşını tamamlamaktır. Ancak, mevcut emeklilik sözleşmelerinizin emeklilik koşulları ile otomatik katılım sözleşmenizin emeklilik koşulları ayrı yürüyecektir. Birinden emekliliğe hak kazanmanız diğerinden de emekli olabileceğiniz anlamına gelmemektedir.
Otomatik katılıma girmeme hakkım var mı?
İşveren, 45 yaş altı çalışanları otomatik katılıma dâhil etmek zorundadır. Ama siz isterseniz dâhil olduktan sonra, ödemelere ara verebilir, cayabilir veya ayrılabilirsiniz. Ancak cayma/ayrılma sonrasında kendi talebiniz doğrultusunda, tekrar sisteme dâhil edilemezsiniz. Aynı işyerinde çalışmaya devam etmeniz halinde otomatik katılım koşulları sağlarsanız, ortalama iki yılda bir tekrar sisteme dâhil edilirsiniz.
Diyelim ki işverenim iflas etti veya şirketi kapattı. O zaman ne olacak?
Otomatik katılım birikimleriniz emeklilik fonlarında yatırıma yönlendirilmekte ve Takasbank’ta saklanmaktadır. İşverenin iflas durumu ile ilgisi bulunmamaktadır. İşverenin ödemesi gereken katkılar ise işçi alacakları statüsünde, dolayısıyla otomatik katılım katkıları nedeniyle iflas eden işverenden birinci alacaklı durumunda olacaksınız.
